Quy trình và Công nghệ Xử lý Nước thải Y tế/Bệnh viện Hiệu quả, Đạt Chuẩn Mới nhất

Đặc điểm và Nguồn phát sinh Nước thải Y tế/Bệnh viện

Nước thải y tế/bệnh viện là toàn bộ lượng nước thải phát sinh từ các hoạt động của cơ sở y tế, bao gồm bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế, trạm xá, cơ sở nghiên cứu y sinh học.

Các nguồn phát sinh chính:

• Nước thải sinh hoạt: Từ các hoạt động tắm rửa, giặt giũ, vệ sinh cá nhân, nấu ăn của đội ngũ y bác sĩ, nhân viên, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân.
• Nước thải y tế chuyên dụng: Phát sinh trực tiếp từ các hoạt động khám chữa bệnh, xét nghiệm (huyết học, sinh hóa, vi sinh), phẫu thuật, các loại dịch tiết, máu, mủ, nước rửa vết thương, vệ sinh dụng cụ y tế.
• Nước thải từ các hoạt động đặc thù: Như khu vực chụp X-quang (chứa hóa chất tráng phim), khoa ung bướu (chất phóng xạ lỏng), phòng thí nghiệm (hóa chất, bệnh phẩm).

Thành phần và Tính chất đặc trưng:

• Chất hữu cơ: Bao gồm protein, carbohydrate, chất béo, ure, các hợp chất hữu cơ dễ phân hủy sinh học. Nồng độ BOD5, COD thường ở mức trung bình đến cao.

• Chất dinh dưỡng: Chủ yếu là Nitơ (N) và Photpho (P) từ các hợp chất amoni, nitrat, phosphat.

• Chất rắn lơ lửng (TSS): Gồm các hạt rắn không hòa tan, làm tăng độ đục của nước.

• Vi trùng, vi khuẩn gây bệnh nguy hiểm: Đây là thành phần đặc trưng và nguy hiểm nhất, bao gồm các loại vi khuẩn, virus (virus viêm gan, bại liệt, rota virus), ký sinh trùng (amip, trứng giun sán), nấm gây bệnh.

• Mầm bệnh sinh học: Máu, mủ, dịch cơ thể, đờm, phân của bệnh nhân chứa đựng nhiều tác nhân gây bệnh.
• Hóa chất độc hại, kháng sinh, dược phẩm: Tồn dư từ thuốc điều trị, hóa chất khử trùng, dung môi, chất tẩy rửa, và các loại thuốc kháng sinh có khả năng gây ra hiện tượng kháng thuốc ở vi khuẩn.
• Chất phóng xạ: Từ các hoạt động xạ trị, chẩn đoán hình ảnh sử dụng chất phóng xạ (tuy nồng độ thường thấp và được kiểm soát riêng).

Vì sao cần xử lý nước thải y tế/bệnh viện?

Việc xử lý nước thải y tế/bệnh viện là một yêu cầu cấp bách và bắt buộc, bởi những tác động tiêu cực nghiêm trọng mà nó gây ra nếu không được kiểm soát:

• Nguy cơ lây nhiễm bệnh tật: Đây là mối nguy hàng đầu. Nước thải chứa hàng tỷ vi khuẩn, virus và mầm bệnh có khả năng tồn tại và phát tán trong môi trường nước, không khí, đất. Các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như tả, lỵ, thương hàn, tiêu chảy, viêm gan, thậm chí các dịch bệnh mới nổi như Covid-19 có thể lây lan nhanh chóng qua nguồn nước thải chưa xử lý.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng:
  • Người dân sống gần khu vực xả thải hoặc sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm có nguy cơ cao mắc các bệnh cấp tính (rối loạn tiêu hóa, bệnh ngoài da) và mãn tính (tổn thương gan, thận, hệ thần kinh, thậm chí ung thư do tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại).
  • Dịch bệnh có thể bùng phát và lan rộng trong cộng đồng, gây khó khăn cho công tác kiểm soát và điều trị, tạo gánh nặng lớn cho hệ thống y tế.
• Tác động tiêu cực đến môi trường:
  • Ô nhiễm nguồn nước mặt: Nước thải y tế khi xả trực tiếp ra ao, hồ, sông, suối sẽ làm suy giảm chất lượng nước, gây hiện tượng phú dưỡng hóa, nước đổi màu, có mùi hôi thối.
  • Tác động đến hệ sinh thái thủy sinh: Các chất độc hại và vi sinh vật gây bệnh làm chết tôm, cá và các sinh vật thủy sinh khác, phá vỡ cân bằng sinh thái.
  • Ô nhiễm đất: Nước thải ngấm vào đất làm ô nhiễm đất, giảm độ phì nhiêu, biến đổi mục đích sử dụng đất, không thể dùng cho nông nghiệp.
  • Ô nhiễm nguồn nước ngầm: Các chất ô nhiễm có thể thấm sâu xuống các tầng chứa nước, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm – một nguồn cung cấp nước sinh hoạt quan trọng.
  • Gây bệnh cho vật nuôi và khả năng truyền bệnh sang người qua chuỗi thức ăn: Vật nuôi uống phải nước ô nhiễm có thể mắc bệnh và truyền bệnh sang người khi con người tiêu thụ các sản phẩm từ chúng.
• Yêu cầu tuân thủ pháp luật: Hầu hết các quốc gia, bao gồm Việt Nam, đều có những quy định pháp luật nghiêm ngặt yêu cầu các cơ sở y tế phải xây dựng và vận hành hệ thống xử lý nước thải bệnh viện đạt tiêu chuẩn trước khi xả ra môi trường.

Quy định pháp luật về Xử lý Nước thải Y tế/Bệnh viện

Tuân thủ nghiêm ngặt quy định pháp luật về xử lý nước thải y tế là yêu cầu bắt buộc đối với mọi cơ sở y tế tại Việt Nam. Nước thải từ bệnh viện, phòng khám chứa đựng nhiều tác nhân gây bệnh nguy hiểm, hóa chất độc hại và dược phẩm tồn dư, đòi hỏi quy trình xử lý chuyên biệt và khử trùng triệt để. Việc không tuân thủ không chỉ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mà còn đối mặt với các chế tài xử phạt nặng theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP, bao gồm phạt tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, đình chỉ hoạt động và thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự.

Để đảm bảo hoạt động đúng luật và bảo vệ cộng đồng, việc hiểu rõ và áp dụng đúng Quy định về Xử lý Nước thải Y tế/Bệnh viện, đặc biệt là QCVN 28:2010/BTNMT với các yêu cầu cụ thể về thông số ô nhiễm và giới hạn Cột A, Cột B, là vô cùng cần thiết.

Quy trình và Công nghệ Xử lý Nước thải Y tế/Bệnh viện Phổ biến Hiện nay

Do đặc tính chứa nhiều chất hữu cơ và vi sinh vật, nước thải y tế có khả năng xử lý hiệu quả bằng các phương pháp sinh học kết hợp với các công đoạn xử lý cơ học và hóa lý. Các công nghệ xử lý nước thải bệnh viện hiện đại ngày càng đa dạng, tối ưu về hiệu quả và chi phí.

Song chắn rác/Thiết bị lược rác thô: Nước thải từ các nguồn phát sinh được dẫn qua song chắn rác hoặc máy lược rác để loại bỏ các loại rác thải có kích thước lớn như túi nilon, băng gạc, vỏ chai, giấy… nhằm tránh gây tắc nghẽn đường ống và hư hỏng các thiết bị bơm, máy móc ở các công đoạn sau.

Hố thu gom: Nước thải sau khi qua song chắn rác sẽ chảy vào hố thu gom. Hố này có chức năng tập trung toàn bộ nước thải của bệnh viện và thường được bố trí bơm chìm để bơm nước thải lên các công trình xử lý tiếp theo.

Bể điều hòa: Đây là công trình quan trọng, có nhiệm vụ điều hòa lưu lượng và nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải. Do lưu lượng và thành phần nước thải bệnh viện thường dao động lớn theo giờ trong ngày, bể điều hòa giúp ổn định dòng chảy, tránh tình trạng quá tải hoặc non tải cho các công trình xử lý sinh học phía sau. Bể thường được trang bị hệ thống sục khí (máy thổi khí) hoặc máy khuấy trộn chìm để xáo trộn đều nước thải, ngăn ngừa hiện tượng lắng cặn và phân hủy yếm khí gây mùi hôi.

Bể xử lý sinh học (Cụm AAO, MBBR, MBR): Đây là trái tim của hệ thống, nơi diễn ra các quá trình phân hủy sinh học các chất ô nhiễm hữu cơ, nitơ, photpho nhờ hoạt động của vi sinh vật.

• Bể thiếu khí (Anoxic): Mục đích chính của bể Anoxic là khử Nitrat (NO3-) thành khí Nitơ (N2) thoát ra ngoài, làm giảm nồng độ Nitơ tổng trong nước thải. Quá trình này được thực hiện bởi các vi sinh vật thiếu khí (Denitrification bacteria). Bể được lắp đặt máy khuấy trộn chìm để giữ bùn ở trạng thái lơ lửng và tạo môi trường thiếu oxy. Nguồn cacbon cho quá trình khử nitrat có thể từ nước thải đầu vào hoặc từ quá trình tuần hoàn nội bộ.
• Bể hiếu khí (Oxic/Aerotank): Tại đây, các chất hữu cơ còn lại sau các bể trước sẽ được vi sinh vật hiếu khí phân hủy triệt để. Quan trọng hơn, quá trình Nitrat hóa (chuyển hóa Amoni (NH4+) thành Nitrit (NO2-) rồi thành Nitrat (NO3-)) diễn ra mạnh mẽ. Oxy được cung cấp liên tục và đầy đủ cho vi sinh vật hoạt động thông qua máy thổi khí và hệ thống đĩa phân phối khí đặt dưới đáy bể. Bể Aerotank giúp xử lý hiệu quả BOD, COD, Amoni, và một phần Sunfua.
• Công nghệ MBBR (Moving Bed Biofilm Reactor): Đây là một công nghệ xử lý nước thải bệnh viện tiên tiến, thuộc nhóm công nghệ sinh học hiếu khí sử dụng các giá thể di động (biochip, biofilm carrier) làm nơi cư trú và phát triển cho vi sinh vật. Các giá thể này có diện tích bề mặt lớn, giúp tăng mật độ vi sinh vật trong bể, từ đó nâng cao hiệu quả xử lý, giảm diện tích xây dựng bể và có năng chịu sốc tải tốt hơn so với bể hiếu khí truyền thống.
• Công nghệ MBR (Membrane Bioreactor): Công nghệ MBR là sự kết hợp giữa quá trình xử lý sinh học (thường là bể hiếu khí hoặc cụm AAO) với công nghệ màng lọc (vi lọc MF hoặc siêu lọc UF). Màng MBR có kích thước lỗ lọc cực nhỏ (thường từ 0.03 đến 0.4 µm) giúp giữ lại toàn bộ bùn hoạt tính và các vi sinh vật, vi khuẩn, thậm chí cả virus trong bể phản ứng. Điều này cho phép duy trì nồng độ vi sinh vật rất cao, tăng hiệu suất xử lý và chất lượng nước sau xử lý rất tốt, có thể tái sử dụng cho một số mục đích. Nước sau MBR thường trong hơn và ít cần các công đoạn xử lý sau hơn.

Bể lắng (Bể lắng sinh học/Settling Tank): Nước thải sau khi qua các bể xử lý sinh học sẽ được dẫn sang bể lắng để tách bùn sinh học (bùn hoạt tính) ra khỏi nước. Bùn có tỷ trọng lớn hơn sẽ lắng xuống đáy bể, phần nước trong ở trên được thu gom và chảy sang công đoạn xử lý tiếp theo. Một phần bùn lắng (bùn tuần hoàn) được bơm ngược trở lại bể hiếu khí để duy trì mật độ vi sinh vật cần thiết. Phần bùn dư sẽ được đưa về bể chứa bùn.

Bể lọc áp lực: Để tăng cường hiệu quả loại bỏ các chất rắn lơ lửng còn sót lại sau bể lắng, giúp nước trong hơn, một số hệ thống có thể lắp đặt thêm bể lọc áp lực. Vật liệu lọc thường là cát, sỏi, than hoạt tính.

Bể khử trùng: Đây là công đoạn bắt buộc và cực kỳ quan trọng trong quy trình xử lý nước thải y tế. Mục đích là tiêu diệt toàn bộ các vi khuẩn, virus, mầm bệnh trong nước thải y tế còn sót lại sau các công đoạn xử lý trước, đảm bảo nước thải đầu ra an toàn về mặt vi sinh. Các phương pháp khử trùng phổ biến bao gồm:

• Hóa chất: Sử dụng Chlorine (dạng lỏng như Javen – NaClO, hoặc bột Clorin – Ca(OCl)2, Ozone (O3). Chlorine là phổ biến nhất do hiệu quả cao và chi phí hợp lý. Cơ chế khử trùng của Clo là phá vỡ màng tế bào của vi sinh vật.
• Tia cực tím (UV): Chiếu tia UV vào dòng nước để tiêu diệt vi sinh vật bằng cách phá hủy DNA của chúng. Phương pháp này không tạo ra sản phẩm phụ độc hại.

Bể chứa bùn: Bùn dư từ bể lắng và các công đoạn xử lý khác được thu gom về bể chứa bùn. Tại đây, bùn được lưu trữ, ổn định (thường là ổn định kỵ khí để giảm mùi hôi và thể tích). Sau đó, bùn sẽ được xử lý tiếp (ví dụ: tách nước bằng máy ép bùn băng tải, sân phơi bùn) để giảm độ ẩm trước khi được các đơn vị có chức năng thu gom và xử lý theo quy định (chôn lấp hợp vệ sinh, đốt, hoặc sử dụng cho mục đích khác nếu đủ tiêu chuẩn). Phần nước tách từ bùn có thể được tuần hoàn lại bể điều hòa để tiếp tục xử lý.

Những vấn đề thường gặp trong xử lý nước thải y tế

Các cơ sở y tế có thể đối mặt với một số thách thức trong việc quản lý và xử lý nước thải:

• Chưa đầu tư xây dựng hệ thống xử lý nước thải bệnh viện theo đúng quy định.
• Đã có hệ thống nhưng công nghệ lạc hậu, xuống cấp, hoạt động không đạt tiêu chuẩn QCVN 28:2010/BTNMT hoặc bị quá tải do mở rộng quy mô.
• Nhu cầu cải tạo, nâng cấp hệ thống hiện có để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về bảo vệ môi trường.
• Hệ thống thường xuyên gặp sự cố trong quá trình vận hành (ví dụ: bùn nổi, nước đầu ra không đạt, mùi hôi).
• Thiếu đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn, kinh nghiệm để vận hành, bảo trì hệ thống.
• Hạn chế về chi phí đầu tư ban đầu và diện tích mặt bằng xây dựng hệ thống.

Lựa chọn Đơn vị Thiết kế – Thi công Hệ thống Xử lý Nước thải Y tế/Bệnh viện Uy tín

Việc lựa chọn một đơn vị tư vấn, thiết kế và thi công hệ thống xử lý nước thải y tế chuyên nghiệp và uy tín là yếu tố then chốt đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả, ổn định, bền vững và tuân thủ các quy định pháp luật:

• Kinh nghiệm và năng lực: Ưu tiên các công ty có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực xử lý nước thải, đặc biệt là nước thải y tế, đã thực hiện thành công nhiều dự án tương tự.
• Công nghệ hiện đại: Áp dụng các công nghệ xử lý tiên tiến, phù hợp với đặc thù nước thải và điều kiện của cơ sở y tế (ví dụ: công nghệ AAO, công nghệ MBBR, công nghệ MBR).
• Tối ưu chi phí: Đưa ra giải pháp kỹ thuật tối ưu, giúp tiết kiệm chi phí đầu tư và vận hành nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả xử lý.
• Tuân thủ pháp lý: Cam kết chất lượng nước thải đầu ra đạt Quy chuẩn QCVN 28:2010/BTNMT và hỗ trợ các thủ tục pháp lý liên quan.
• Thẩm mỹ và tiết kiệm diện tích: Thiết kế hệ thống gọn gàng, chiếm ít diện tích, phù hợp với không gian của bệnh viện.
• Chế độ bảo hành, bảo trì: Cung cấp dịch vụ bảo hành, bảo trì chuyên nghiệp, hỗ trợ kỹ thuật nhanh chóng khi có sự cố.
• Chuyển giao công nghệ và đào tạo vận hành: Hướng dẫn, đào tạo bài bản cho nhân viên của cơ sở y tế để có thể tự vận hành hệ thống một cách hiệu quả.

  

Xử lý nước thải bệnh viện và xử lý nước thải ngành y tế không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là nghĩa vụ đạo đức của mỗi cơ sở y tế đối với sức khỏe cộng đồng và sự trong sạch của môi trường. Việc đầu tư vào một hệ thống xử lý nước thải hiện đại, hiệu quả mang lại lợi ích to lớn: bảo vệ nguồn nước, ngăn chặn dịch bệnh lây lan, tuân thủ quy định của pháp luật, và nâng cao uy tín, hình ảnh của cơ sở y tế.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp toàn diện và tối ưu cho hệ thống xử lý nước thải của đơn vị mình, đừng ngần ngại liên hệ với Công ty xử lý nước thải Hi-Tech Đà Nẵng để được tư vấn chi tiết và nhận báo giá cạnh tranh nhất.